Interwencyjne ofertowe Zwiększenie Poboru mocy (IZP), a rynek mocy – nowa usługa PSE

Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) w ramach wykonywania statutowej działalności tj.  zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego wprowadziło nową usługę systemową pod nazwą „Interwencyjne ofertowe zwiększenie poboru mocy przez odbiorców” w skrócie Interwencyjne zwiększenie poboru mocy (IZP).

Istota Interwencyjnego Zwiększenia Poboru mocy (IZP)

IZP polega na dobrowolnym (określonym w czasie) zwiększeniu na polecenie Operatora Systemu Przesyłowego (OSP) poboru mocy przez aktywnych odbiorców energii elektrycznej tj. firmy lub samodzielne instalacje magazynów energii. Za świadczenie usług (IZP) aktywni odbiorcy w zależności od oczekiwanych cen za zwiększenie poboru oraz cen ustalonych na Rynku Bilansującym otrzymywać będą wynagrodzenie. Aktywnymi odbiorcami mogą być firmy lub magazyny energii.

IZP będzie narzędziem PSE, a tym samym OSP w zarządzaniu systemem elektroenergetycznym Polski w okresach, kiedy występują nadwyżki w generacji przekraczające zużycie energii elektrycznej. zapotrzebowanie.

Usługi IZP będzie mógł świadczyć każdy odbiorca aktywny, którego zdolności techniczne do świadczenia tego typu usług zostały pozytywnie zweryfikowane przez operatora systemu do którego jest przyłączony, zazwyczaj będzie to właściwy operator systemu dystrybucyjnego (OSD). Aktywny odbiorca będzie musiał posiadać aktywny certyfikat ORed.

Aktywni odbiorcy będą mogli świadczyć IZP w sposób następujący;

• jeśli posiadają > powyżej 1 MW potencjału zwiększenia mocy bezpośrednio z PSE S.A.
• jeśli posiadają < poniżej  1 MW potencjału zwiększenia mocy poprzez podmiot pośredniczący (agregatora) reprezentujący aktywnego odbiorcę w relacjach z OSP.

W jaki sposób można uczestniczyć w usłudze IZP

Jesdnostki ORed (ORed to jednostki redukcji) spełniające kryteria usługi IZP, która określona jest w Regulaminie Systemu Kwalifikowania Dostawców Usługi IZP mogą składać wnioski o zawarcie umowy za pośrednictwem Platformy zakupowej PSE w terminie w od 30 sierpnia 2024 roku do 28 lutego 2025 roku. Rozpoczęcie świadczenia IZP rozpocznie się od 1 października 2024 r. Wszystkie umowy będą obowiązywały do 31 marca 2025 roku.

Takie krótkie okresy obowiązywania umów z PSE, a co za tym idzie całej usługi IZP wynikają z faktu, iż jest to usługa nowa i PSE ani uczestnicy rynku nie mają doświadczenia w niniejszym procesie i po tym okresie usługa IZP będzie nadal realizowana, ale niekoniecznie na tych samych zasadach.

Najważniejsze założenia IZP

1. Usługa IZP jest kontraktowana w ramach otwartego systemu kwalifikacji. Podpisywanie umów dla IZP będzie następować w formie umowy zawartej na czas określony, a po upływie tego czasu następować będzie cykliczne jej odnawianie w kolejnych okresach.
2. Usługę IZP mogą być realizowane przez Obiekty Redukcji (ORed), certyfikacja odbywać się będzie na zasadach określonych w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej. Dopuszczalne jest również świadczenie usług IZP również przez Obiekty Redukcji, które posiadającymi obowiązki mocowe w ramach Rynku Mocy. Wynika z tego iż, dany podmiot (ORed) może posiadać jednocześnie kontrakt mocowy i świadczyć usługi IZP na tych samych zasobach, jednak nie w tym samym momencie czasu.
3. Dobrowolny charakter usługi IZP – po zawarciu umowy dostawca IZP nie będzie musiał realizować usługi, będzie mógł ją realizować kiedy będzie uważał za stosowne, za opłacalne.
4. Realizacja IZP składała się będzie z następujących etapów:
   1. Wezwanie do składania propozycji sprzedaży – OSP wzywa dostawców do składania propozycji sprzedaży na dany Okres Zwiększenia Poboru mocy (OZP), którym jest okres 15 minutowy, przy czym OSP może ogłosić wiele OZP w ciągu doby. Okresy te mogą następować po sobie, mogą również w ramach jednej doby, przedzielone mogą być również przerwą czasową. W wezwaniu OSP podaje oczekiwaną moc zwiększenia poboru dla każdego okresu.
   2. Składanie propozycji sprzedaży – Aktywni dostawcy składają propozycje sprzedaży oraz deklarują jej niezbędne parametry czyli moc i ilość okresów. Bramka na składanie i modyfikację propozycji sprzedaży zamyka się 45 min przed danym okresem. Po tym okresie modyfikacja oferty nie jest możliwa.
   3. Wydanie polecenia zwiększenia – Dla każdego okresu (15 minut), OSP analizuje i optymalizuje zebrane propozycje sprzedaży, a następnie decyduje o ich przyjęciu lub odrzuceniu. W stosunku do przyjętych propozycji PSE wysyła polecenie realizacji usługi, a okres jest nie krótszy niż 30 min przed okresem zwiększenia poboru.

Rozliczenia Interwencyjnego Zwiększenia Poboru (IZP)

Propozycja sprzedażowa (realizacji IZP) musi zawierać następujące elementy;

1. Oferowaną moc zwiększenia – zakresu od 1 do 300 MW z dokładnością do 0,1 MW, a że czas jej osiągnięcia nie może być dłuższy niż 30 minut,
2. Cenę zwiększenia –  z zakresu od 0,01 zł/MWh do 50 000 zł/MWh z dokładnością do 0,01 zł/MWh, rozumianą jako najwyższa cena, którą dostawca jest gotowy zapłacić za energię elektryczną. – i od tej definicji należałoby zacząć (sugestia do PSE), aby właściwie zdefiniować i opisać istotę IZP.

Zrozumienie zasad rozliczeń dla niniejszej usługi tj. IZP jest relatywnie skomplikowane ze względu na sposób opisu usługi IZP, który przedstawia IZP jakoby „klient sprzedawał usługę PSE, a PSE za taką usługę płaciło określone wynagrodzenie” – nic bardziej mylnego !

W rzeczywistości KLIENT składa propozycję ZWIĘKSZENIA ZUŻYCIA energii elektrycznej na określonych zasadach, a w zamian otrzyma wynagrodzenie, natomiast za pobraną energię zapłaci cenę rynkową ……………………………………………………………………………….. i  od takiego prawdziwego założenia należy wyjść, aby zrozumieć istotę IZP i właściwie oszacować przychody na IZP.

Rozliczenia z KLIENTEM będą uwzględniały:

• Wyliczenie wolumenu energii zakupionej na podstawie tzw. profili bazowych,
• Wielkości przechodu za realizację IZP określonego w przedziałach w proporcji do realizacji,
• Kary ewentualnej które będzie rozliczana proporcjonalnie do stałej stawki cenowej (200 zł/MWh).

Cena i dochód z realizacji IZP

1. Dochód uzyskany przez KLIENT z tytułu realizacji IZP = wolumen energii x ceny rozliczeniowej ( C^RZP ) 
2. Jak określić wolumen – zwiększenie mocy przez określony czas
3. Należy bardzo dokładnie wczytać się w definicję ceny rozliczeniowej – definicja PSE ” Wyliczenie ceny rozliczeniowej jako  C^RZP dodatniej różnicy pomiędzy Ceną Energii Niezbilansowania (CEN) i ceną zwiększenia poboru C^ZP, według wzoru: C^RZP = max(0,CEN – C^ZP)
4. CEN – jest to Ceną Energii Niezbilansowania na rynku bilansującym w danym okresie (15 minut)
5. C^ZP- jest to cena zwiększenia poboru – cena oferowana przez KLIENT (przez nas) 
6. Dalej posłużymy się przykładem
7. Jeżeli CEN dla godziny 10:00 do godziny 11:00 wyniesie 550 zł. za 1 MWh
8. Klienta C^ZP- wyniesie 250 zł. za 1 MWh
9. Klient przez 4 okresy rozliczeniowe zwiększy moc o 1 MWh
10. C^RZP = max(0,CEN – C^ZP) – C^RZP (300 zł) = max(0,CEN„550”  – C^ZP „250”) – max – to jest bardzo waży element rozliczeń, ponieważ z przedziału ( 0 zero , i 300) wyciągamy maksimum które wyniesie 300 zł. 
11. Jeżeli moc będzie zwiększona o 1 MW przez 1 godzinę (4 x 15 minut) jak powyżej to C^RZP (cena rozliczeniowa)  wyniesie  300 zł. i klient otrzyma przychód w wysokości 300 zł. 
12.  Jeżeli człon CEN – C^ZP C przyjmie wartość ujemną to wyciągamy maksimum – z 0 i wartości ujemnej czyli otrzymujemy 0 i w takim przypadku cena rozliczeniowa C^RZP wyniesie zero 
13. Reasumując temat ceny – jeżeli KLIENT chce otrzymać przychód to musi zaoferować taką C^ZP  , aby różnica CEN – C^ZP była dodatnia