Czego możemy spodziewać się w 2024 r. na polskim hurtowym rynku SPOT energii elektrycznej, małych czy dużych spadków cen, a może wzrostów w stosunku do cen energii elektrycznej z 2023 r. ?
Nie będziemy zajmować się wpływem piątego czynnika na rynek energii elektrycznej, a mianowicie czynnika ludzkiego tj. bliżej niekwantyfikowalnych ryzyk, takich jak manipulacji rynkowych, politycznych zawirowań itp. choć nie będziemy o nich zapominać.
Prognozę trendów rozpoczniemy od analizy sytuacji bieżącej na ryku energii elektryczne. Przed przystąpieniem do naszej analizy określimy banchmark dla rynku energii elektrycznej w Polsce. Naszym banchmarkiem dla rynku energii elektrycznej będzie popyt czyli zużycie energii elektrycznej w Polsce, które określimy na poziomie właściwym dla 2024 r. czyli 164 TWh (zużycie energii elektrycznej w 2023 r. wyniesie 166,1 TWh). Czyli nasz banchmark na 2024 r. dla rynku energii elektrycznej w Polsce to 164 TWh.
Wydaje się uzasadnione, iż w 2024 r. powróci ustawowy nakaz sprzedaży energii elektrycznej poprzez TGE dla źródeł konwencjonalnych, co z pewnością będzie miało pozytywny wpływ na płynność rynku terminowych i właściwą wycenę instrumentów TYP BASE (szczególnie BASE_Y-25 czy Y-26,27). Właściwa wycena instrumentów rocznych ma szczególne znaczenia przy porównaniach rynkowych służących ustalaniu taryf na dany rok przez URE dla energii czynnej.
A, co sądzi Towarowa Giełda Energii w Warszawie (TGE), na temat tego czy ceny energii elektrycznej w 2024 r. w Polsce na rynku hurtowym wzrosną czy też spadną o 5 czy też 30%, a może więcej.
Na Towarowej Giełdzie Energii S.A kluczowymi rynkami dla energii elektrycznej są;
– rynek spot – tj. Rynek Dnia Następnego (RDN) i Rynek Dnia Bieżącego (RDB)
* 2022 r. RDN obroty 33,9 TWh – plan na 2023 r. – 57,5 TWh
* 2022 r. RDB obroty 1,9 TWh – plan na 2023 r. 4,5 TWh
– rynek terminowy – tj.– Zorganizowana Platforma Obrotu ( Organised Trading Facility OTF)
* 2022 r. typ BASE 99,8 TWh obroty – plan na 2023 r. typ BASE 81,3 TWh
TGE w ciągu 2023 r. miała pewien dylemat, ponieważ wyceny dla rynek SPOT i rynku OTF były „daleko od siebie” np. TGeBASE_WAvg za październik 2023 wyniósł 458,7 PLN/MWh, a BASE_Y-24 osiągnął poziom 600,0 PLN/MWh. Rozbieżność pomiędzy rynkami w styczniu 2023 r. była jeszcze większa BASE_Y-24 – 870 PLN/MWh, a TGeBASE_WAvg 661,8 PLN/1 MWh. Rozbieżności w 2024 r. pomiędzy rynkiem SPOT, a rynkiem OTF dla instrumentu BASE_Y-25 powinny być na poziomie 40 do 50 zł. dla 1 MWh.
Kluczowym czynnikiem determinującym ceny na rynku energii czy to rynku SPOT czy OTF (terminowym) jest podaż i popyt na energię elektryczną. Oraz udział odnawialnych źródeł energii w miksie wytwarzani, ze szczególnym uwzględnieniem fotowoltaiki i wiatru na lądzie czyli On-shore.
Poniższa tabela przedstawia (dane styczeń-październik 2023 r. wykonanie, listopad-grudzień prognoza 2023 r.) poziom zużycia energii elektrycznej, generacja z PV oraz On-shore.
| Dane w TWh | sty.23 | lut.23 | mar.23 | kwi.23 | maj.23 | cze.23 | lip.23 | sie.23 | wrz.23 | paź.23 | lis.23 | gru.23 | 2023 r. |
| Zużycie/popyt (*) | 15,1 | 14,0 | 14,9 | 13,2 | 12,9 | 12,6 | 13,0 | 13,3 | 13,1 | 14,1 | 14,6 | 15,2 | 166,1 |
| Generacja | |||||||||||||
| Fotowoltaika | 0,2 | 0,4 | 0,9 | 1,2 | 1,9 | 1,9 | 1,9 | 1,6 | 1,7 | 0,8 | 0,4 | 0,3 | 13,2 |
| On-shore | 2,5 | 2,2 | 2,3 | 1,5 | 1,4 | 0,9 | 1,2 | 1,2 | 1,2 | 2,5 | 2,2 | 3,1 | 22,1 |
*) wykonanie PSE wg. średniego zapotrzebowania mocy
Jeżeli udział źródeł OZE w miksie wytwarzania, a bardziej w miksie pokrycia zapotrzebowania wyniesie w 2023 r. 20,3% to jaki będzie udział OZE/Z w roku 2024 r? Jeżeli wskaźnik OZE/Z w 2024 r. będzie większy niż 2023 r. to należałoby spodziewać się;
a) OZE/Z-2023 r. > OZE/Z-2024 r. – cena energii elektrycznej wzrośnie
b) OZE/Z-2023 r. < OZE/Z-2024 r. – cena energii elektrycznej spadnie
| Okres | sty.23 | lut.23 | mar.23 | kwi.23 | maj.23 | cze.23 | lip.23 | sie.23 | wrz.23 | paź.23 | lis.23 | gru.23 | 2023 r. |
| % OZE/Z | 17,7% | 19,2% | 21,2% | 20,2% | 25,6% | 21,7% | 23,9% | 21,3% | 21,9% | 23,7% | 17,8% | 22,4% | 21,2% |
*) % OZE/Z – udział procentowy produkcji PV i On-shore w zużyciu energii elektrycznej
Ale skoro w artykule pada pytanie czy ceny energii w 2024 r. spadną o 5% czy 30% lub wzrosną to musimy powiązać popyt i podaż na energię elektryczną z cenami na rynku SPOT na rodzimej TGE. Poniższa tabela prezentuje kształtowanie się średniej miesięcznej ceny na rynku SPOT wyrażonej poprzez indeks TGeBASE_WAvg
| Okres | sty.23 | lut.23 | mar.23 | kwi.23 | maj.23 | cze.23 | lip.23 | sie.23 | wrz.23 | paź.23 | lis.23 | gru.23 | 2023 r. |
| TGeBASE_WAvg (*) | 661,0 | 675,0 | 577,8 | 581,0 | 493,1 | 550,9 | 551,5 | 517,1 | 530,8 | 458,7 | 471,6 | 354,0 | 535,2 |
*) wykonanie TGE
Mając dane o popycie i podaży na energię elektryczna za 2023 r. możemy porównać jeden z głównych parametrów rynku energii czyli wskaźnik %OZE/Z-2023 tj. udziału produkcji energii z PV i On-shore do zapotrzebowania.
Dla 2023 r. wskaźnik ten wyniósł 21,2%, a średnia cena rynku SPOT w 2023 r. wyniosła 535,2 PLN/1 MWh,
O sposobach prognozowania cen energii elektrycznej, rynku energii, opłacalności projektów energetycznych mówimy na naszych szkoleniach – Zapraszamy ! – sprawdź poniżej
Zapraszamy na szkolenie !!!
1. SZKOLENIE – Opłacalność farm PV, On-shore, magazynów energii, hybryda czy odrębne instalacje – aukcje 2024
2. Szkolenie -TGE-Towarowa Giełda Energii ceny, trendy, prognozy
3. Prognozowanie cen energii elektrycznej na rynku SPOT w 2024 r. – Szkolenie
4. Zarządzanie energią elektryczną w firmie, Strategie zakupowe i Strategie wytwórcze – szkolenie
